Günlük hayatta bazen stresliyken saçlarımızla oynamamız, uçlarını koparmamız olağandır. Fakat bu davranış vakitle tekrarlayıcı bir hal alıp bireyin ömür kalitesini bozmaya başlarsa, bir psikiyatrik bozukluk olan Trikotillomani (Saç Yolma Bozukluğu) gündeme gelir.
Trikotillomani Nedir?
Trikotillomani, kişinin tekrar eden bir halde kendi saçını (ya da kaş, kirpik üzere beden kıllarını) yolma davranışını durduramaması ile tanımlanan, DSM-5 Teşhis Kriterlerine nazaran Obsesif-Kompulsif ve Bağlı Bozukluklar sınıfında yer alan bir hastalıktır.
1. Yinelenen saç yolma davranışı: Kişi saçını koparır ve bu durum saç kaybına yol açar.
2. Yolmayı durdurmaya yönelik tekrar eden teşebbüsler: Kişi bu davranışı bırakmak ister, lakin başaramaz.
3. Besbelli bir sorun ya da fonksiyonellik kaybı: Saç yolma davranışı, toplumsal, mesleksel ya da başka kıymetli fonksiyonellik alanlarında bozulmaya neden olur.
4. Öbür bir tıbbi duruma bağlı değildir: Örneğin, dermatolojik bir hastalık üzere öbür bir tıbbi duruma bağlı değildir.
5. Öteki bir mental bozuklukla daha düzgün açıklanamaz: Örneğin, vücut algısı bozukluğu üzere öbür psikiyatrik bozukluklardan ayırt edilmelidir.
Trikotillomani Neden Olur?
Bu bozukluğun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, biyolojik, ruhsal ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. Ailede misal davranışların varlığı genetik bir yatkınlığa işaret edebilir. Ayrıyeten gerilim, travma, tasa üzere duygusal zorlanmalar bu davranışları tetikleyebilir ya da artırabilir.
Kimi Tesirler?
Trikotillomani ekseriyetle ergenlik periyodunda başlar, lakin çocuklukta ya da yetişkinlikte de başlayabilir. Bayanlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Toplumsal geri çekilme, özgüven problemleri ve depresyon üzere ikincil problemlere yol açabilir.
Tedavi Yöntemleri
Trikotillomani tedavisinde hem psikoterapi hem de ilaç tedavisi uygulanır. Farkındalık ve gerilim idaresi çalışmaları da bu davranışı azaltmada yardımcı olabilir.
Trikotillomani, kişinin denetiminde olmayan, utanç hissine neden olan ve toplumsal açıdan çekilmelere yol açabilen, ömür kalitesini olumsuz etkileyen bir bozukluktur. Fakat gerçek yaklaşımla ve uzman takviyesiyle başa çıkmak mümkündür. Profesyonel takviye almak ömür kalitesini kıymetli ölçüde artıracaktır.
