### Ruhsal Sonlar Nedir?
Psikolojik sonlar, bireyin neyi kabul edip neyi reddettiğini belirlemesini sağlar. Bu hudutlar; bireyin hislerine, niyetlerine ve gereksinimlerine sahip çıkabilme kapasitesidir.
– Kim olduğumu ve kim olmadığımı tanımlar.
– Nerede durmam gerektiğini ve diğerlerinin nerede başlaması gerektiğini gösterir.
– Kendi sorumluluk alanımı belirler.
### Hayır Diyebilmek Neden Sıkıntı?
Birçok insan için “hayır” demek zorlayıcıdır. Bunun altında çoklukla şu inançlar yatar:
– Reddedilme ya da sevilmeme korkusu
– Suçluluk duygusu
– Uyumlu ve düzgün biri olma çabası
– Çocuklukta sonlarının ihlal edilmesi
Oysa hayır diyebilmek, diğerlerini dışlamak değil, kendine sadık kalmaktır.
### Hudut İhlalleri Nelerdir?
– Fizikî: Şahsî alana müsaadesiz müdahale
– Duygusal: Daima tenkit, manipülasyon, duygusal yükleme
– Zihinsel: Fikir dayatma, niyetlerini küçümseme
– Vakit: Randevulara hürmet göstermeme, fazlaca vakit talep etme
Sınırları ihlal edilen bireyde; öfke, tükenmişlik, değersizlik ve içe çekilme üzere yansılar gelişebilir.
### Sağlıklı Sonların Faydaları
– Benlik hürmeti artar
– Suistimal riski azalır
– Duygusal istikrar korunur
– Gerçek bağlar kurulabilir
– İçsel özgürlük hissi gelişir
### Terapide Hudut Çalışmaları
Terapötik süreçte bireyin hudut koyma marifeti geliştirilir. Bunun için:
– Hak-temelli bir benlik inşası
– “Hayır” deme egzersizleri
– Suistimali fark etme
– Hislere ve bedensel sinyallere dikkat verme çalışmaları yapılır
### Hudut Koyarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
1. Açık ve net tabirler kullan
2. Sakin ancak kararlı ol
3. Suçluluk hissine karşı şuurlu ol
4. Hududu ihlal edenin değil, hudut koyanın sorumluluğunda olduğunu unutma
### Sonuç
Sınır koymak bencillik değil, öz hürmetin bir sözüdür. Sağlıklı hudutlar, bireyin ruhsal yeterlilik halini korurken, alakaların de daha saygılı ve sürdürülebilir olmasını sağlar.
—
Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
